Yəqin hər kəs ömründə bir dəfə də olsa, özünə bu sualı verib - bədəndəki tüklər nəyə lazımdır axı?
Dəri insanın bədənini bir sıra kənar təsirlərdən qoruyan, habelə hissiyyat, tənəffüs və istiliyin tənzimi proseslərində iştirak edən xarici örtükdür. Dodaq mukozası, ovuc içi və ayaq altından başqa bütün dəri tüklərlə örtülüdür. Bəlkə də inanmayacaqsınız, amma bədənimizdə beş milyon tük kökü - folikulu var. Bunun təqribən 100 mini baş dərisindədir. Başımızdan sonra tüklərin çox olduğu ikinci yer burnumuzdur.
Tükləri artıran kişilik hormonları qadınlarda yumurtalıqlarda, ya da böyrəküstü vəzidə yaranır. Cinsi yetkinlik dövründən öncə tüklər açıq-sarı rəngli və nazik olur. Bunlara vellus tüklər deyilir. Cinsi yetkinlik dövrünün sonunda hormonlar nazik tükləri qalınlaşdırır ki, bunlara terminal tüklər deyilir. Məsələn, qoltuqaltı, genital nahiyədə çıxan tüklər buna misaldır. Qadınlarda doğuşdan sonra çox az miqdarda tük folikulu yaranır, 40 yaşından sonra isə sayı azalmağa başl ... Читать дальше »

Müasir immunologiyanın başlanğıcı XVIII əsrin sonu hesab olunur və onu ingilis həkimi Edvard Cennerin adı ilə bağlayırlar.

Cenner ilk dəfə olaraq bir neçə şəxsə çiçək (“ospa”) peyvəndi vurmağa cürət edib. Nəticədə onlar bu xəstəliyə tutulmayıblar.
Bu tibb tarixində çox böyük nəaliyyət hesab olunur, çünki o zaman çiçək xəstəliyi xeyli sayda insanların vəfat etməsinə səbəb olurdu. XVIII əsrdə hər il çiçək xəstəliyindən yalnız Qərb Avropada 400 mindən artıq insan ölürdü.
Məhz bu yolla “vaksinasiya” (latın dilində olan “vaccus” – "inək" sözündəndir) prosedurun əsası qoyulmuşdur. İlk dəfə peyvənd üçün Cenner inək çiçəyi xəstəliyinin preparatını istifadə etdiyi üçün texnikanın adı da bu heyvanla əbədi olaraq bağlandı. Termin "vaksinasiya" bizim hazırki dövrümüzə qədər “yaşamışdır”. Sonradan vaksinasiya üzrə eksperimentləri fransız mikrobioloqu Lui Paster və digər alimləri davam etdirmişlər.
“İmmunitet” termini isə rus alimi İ.İ.Meçnikov və fransız mikrobiolo ... Читать дальше »

İmmunitet sözünü kimdən soruşsaq nədir, ilk cavabı belə olacaq xəstəliklərə müqavimət. Bəli belədir bəs necə etmək lazımdır ki, bizim orqanizmimiz az xəstələnsin və xəstəlikləri rahat keçirsin.
Bəzi adamlar bunun çarəsini çox yeməkdə, bəziləri çox yatmaqda və sairədə görürlər. Allah bizim hamımıza bəlli bir ömür vermişdir və biz bu ömrü sağlam da yaşaya bilərik xəstə də. Elə yaşamaq lazımdır ki, həmişə sağlam qalasan. İmmunitetin əsası hələ ana bətnində qoyulur, hamilə qadınlar bol bol meyvə tərəvəz yeməli, çiy su içməli, açıq havada gəzməli və əsəbdən özünü qorumalıdırlar. Çalışmaq lazımdır ki, doğuş təbii doğuş olsun, bunun yeni doğulmuş uşağın immun sisteminə faydası çoxdur. Uşağa analar maksimum dərəcədə çalışmalıdırlar ki, ana südü versinlər. Unutmayın kimlər indi və bundan sonra nə qədər desələr də ki, bu yemək ana südündən yaxşıdır inanmayın bunlar hamısı yalandır. Çünki ana südünün tərkibində xüsusi antitellər var ki, bu antitellər uşaqdakı antitellərlə birləşib uşağın i ... Читать дальше »

Milli profilaktik peyvənd təqvimi — yoluxucu xəstəliklərin immunoprofilaktikası məqsədilə Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən müəyyən edilmiş peyvəndləmə təqvimi. [1]
Milli profilaktik peyvənd təqvimi
Yaşı Peyvəndlər Xəstəliklərin profilaktikası
Doğumdan sonra 12 saat ərzində Hep B
Hepatit B xəstəliyinə qarşı peyvənd
4-7-ci gün BSJ
OPV
Vərəm əleyhinə peyvənd
Poliomielitə qarşı peyvənd
2 aylıqda Hib, GDT, Hep B
B tipli hemofil infeksiya;
difteriya ,
göyöskürək ,
tetanus; və
hepatit B -yə qarşı kombinəedilmiş peyvənd
2 aylıqda OPV
Pk
Poliomielitə qarşı peyvənd
Pnevmokok infeksiyalarına qarşı peyvənd
3 aylıqda Hib, GDT, Hep B
B tipli hemofil infeksiya; difteriya, göyöskürək, tetanus; və hepatit B-yə qarşı kombinəedilmiş peyvənd
3 aylıqda OPV Poliomielitə qarşı peyvənd
4 aylıqda Hib, GDT, Hep B
B tipli hemofil infe ... Читать дальше »

- Vərəm xəstəliyi XIX əsrdə minlərlə insanların həyatına son qoyurdu.
1882-ci ildə alman mikrobioloqu Robert Kox bu təhlükəli xəstəliyin "müqəssirini" - bakteriyanı aşkar etdi. Bakteriyanı belə də adlandırdılar - "Kox çöpü". Hal hazırda bu bakteriya vərəm mikobkteriayası adlanır.
- 1923-cü ildə fransa alimləri Kalmett və Qeren vərəm əleyhinə vaksin hazırladılar. Vaksinin əsl adı "Bacillum Calmette Guerin" (BCG). Bizdə bu vaksini daha tez-tez BSJ adlandırırlar. Əvvəllər vaksin orqanizmə peroral (ağız boşluğundan) yeridilirdi və çoxlu ağırlaşmalara səbəb olurdu. Daha sonra alimlər vaksini təkmilləşdirdilər, daha təhlükəsiz və effektli etdilər.
- Müasir BSJ dəri daxilinə yeridilir. Nəticədə orqanizmdə yerli, insanın ümumi sağlamlığı üçün ziyansız olan vərəm prosesi inkişaf edir. Bunun nəticəsində isə orqanizm vərəm mikobakteriyasına qarşı xüsusi anticismlər hazırlayır.
- Vərəm ciddi xəstəlikdir. Bir çox hallarda bu xəstəlik immun sistemi zəif olan uşaqlarda ink ... Читать дальше »

Dünyada sürətlə yayılan COVID-19 pandemiyası ilə bağlı alimlərin araşdırmaları davam edir. Ümumi mənada xəstəliyin ilkin olaraq özünü qrip və soyuqdəymə kimi büruzə verdiyi müşahidə olunur. Bununla belə, bir çox insan bu virusa yoluxmanın necə baş veriyini bilmir.
Milli.Az axar.az-a istinadən koronavirusa yoluxan insanların günbəgün hansı simptomlarla üzləşdiyini təqdim edir:
1-3-cü gün
Soyuqdəymə və qrip kimi özünü göstərir. Yüngül qızdırma və boğaz ağrısı müşahidə olunur. İmmunitet zəifdirsə, ürək bulanması və qusma baş verir.
4-cü gün
Boğaz ağrısı şiddətlənir, səs boğulur. Yemək və içməkdə çətinlik yaranır. Yüngül baş ağrısı ilə birlikdə, qusma başlayır.
5-ci gün
Boğaz ağrısı şiddətlənir. Yemək və içmək olduqca ağrılı bir hal alır. Bədəni tərpətmək, hərəkət etdirmək ağrılı olur. Əzələ ağrıları hiss olunur.
6-cı gün
Quru öskürək başlayır. Danışarkən və udqunarkən boğaz ağrısı şiddətlənir. Şiddətli halsızlıq olur. Zaman-za ... Читать дальше »

Koronavirusun tüğyan etdiyi dövrdə bir çox qərb alimlərində virusun postsovet dövlətlərində geniş yayılmaması ciddi təəccüb və maraq doğurur.
Həqiqətən Rusiya, Ukrayna, Azərbaycan və digər keçmiş sovet ölkələrində koronavirusdan ölüm halları Avropa və ABŞ ilə müqayisədə demək olar yox dərəcədədir.
Azmedia.az Saglamolun.az-a istinadən xəbər verir ki, vəziyyəti analiz etdikdən sonra alimlər çox maraqlı nəticəyə gəliblər. Onların fikrinə görə, bunun səbəbi postsovet ölkələr və həmçinin bəzi digər koronavirusdan daha az zərər çəkən (Hindistan və s.) ölkələrdə BSJ peyvəndinin kütləvi şəkildə tətbiq olunmasıdır. Nəzərinizə çatdıraq ki, Azərbaycanda da bütün yenidoğulmuşlara bu peyvənd vurulur. Misal üçün, Avropa ölkələrində və ABŞ-da bu peyvəndin vurulması məcburi deyil.
Hazırda Avstraliya alimləri vərəm əleyhinə vaksinin genişmiqyaslı sınağına başlayır. Vaksin ilk olaraq 4000 tibb işçisinə vurulacaq. Eksperimentin nəticələri yarım ildən sonra məlum olacaq.
Həmçin ... Читать дальше »

Su çiçəyi — yoluxucu bir xəstəlik növü.
Su çiçəyi (lat. Varicella , yun.Ανεμοβλογιά) — yoluxucu bir xəstəlik növü.
Xəstəliyin əlamətləri
Balaca, qırmızı və ortasında su olan balaca ləkələr ilk öncə qarın və kürək nahiyəsində daha sonra isə bütün bədəndə görsənməyə başlayır. Səpkilərin içərisində olan maye bulanıq, ağ rəngdə olur.
Dözülməz qaşınma müşahidə edilir lakin uşaqları bu səpkiləri qaşımaqdan çəkindirin əgər səpkilər qaşınıb qoparılsa onu yerlərində çapıqlar qalacaq,
Bədəndə yüksək hərarət,
İştahsızlıq və baş ağrısı,
Su çiçəyindən qorunmanın bir üsulu çiçək peyvəndi olmaqdır. Peyvəndin qoruyuculuğu az olduğundan rutin istifadə olunmur.
Müalicəsi
Bədəndə olan qırmızı sulu ləkələri yaşıl briliant abısı ilə rəngləmək, dərini səthini təmiz saxlamaq, ikincili infeksiyalaşmanın qarşısını almaq lazımdır. Vitaminlər qəbul etmək.
Su çiçəyi xəstəliyini herpetik viruslardan biri törədir. Xəstəliyin baş verməsi ehtimalı ... Читать дальше »

Qlüten tərkibindəki zülallar səbəbiylə allergik vəziyyətə səbəb ola bilər. Bəzi məhsulların istehsalında qlüten tez-tez istifadə olunur. Bəs qlüten hansı məhsulların tərkibindədir?
Qlüten nədir?
Qlüten çörək hazırlanması prosesində xəmirin əsas tərkibini əmələ gətirən güclü tərkibindən cavabdeh olan zülaldır. Qlüten olmadan çörək mayalanmaz və qabarmaz.
Qlüten elastik bir zülal toplusudur. Zülallar bir-birlərinə bağlandıqlarında çevik bir quruluş meydana gətirirlər. Su ilə qarışdırılıb xəmir halına gətirildiyində qlüten zülalları da eyni çevikliyə sahib olur. Maya tək hüceyrəli bir organizma- buğda ununa əlavə olunur. Burada şəkər fermentasiya yolu ilə istifadə olunur. Karbon qazından ibarət qaz baloncuklarına çevrilir. Qlüten zülalları isidildikdə tutulur, əsnəklik yumuşaqlığa çevrilir. Hər hansı bir buğda çörəyini dilimləsəniz içindəki qabarcıqları və qlüten əlavəsini görə bilərsiniz.
Qlüten əvəzinə hansı məhsullar istifadə olunmalıdır?
Qlüten yemək ... Читать дальше »

Soyuq fəsillərdə öskürək, bronxit, traxeit, laringit ən yayılmış pozulmalardandır. Bu pozulmaları müalicə etmək ucuz və sınanmış təbii vasitə var.

Bu da sovet dövründən tanınan “gülxətmi siropu” (rus dilində “sirop alteya” və ya el arasında “alteyka”). Saglamolun.az bildirir ki, bu siropu indi də apteklərdə asanlıqla tapmaq olur.
Ucuz qiymətə satılan gülxətmi siropu çox yaxşı iltihabəleyhinə təsirə malikdir, bəlğəmi duruldur və onun nəfəs yollarından çıxmasını asanlaşdırır, öskürəyi müalicə edir, boğaz və udlağın iltihablaşmış selikli qişalarını sakitləşdirir, boğazda qaşınma və göynəməni azaldır.

Bu xüsusiyyətlərə görə gülxətmi kökü siropu öskürək, bronxit, göyöskürək, pnevmoniya və həmçinin angina, traxeit və laringit zamanı uğurla istifadə olunur. Sirop həm böyüklər, həm də uşaqlarda istifadə oluna bilər.

Qəbul etdikdən əvvəl müalicə həkiminizlə məsləhətləşin!